Afrykański Pomór Świń: Kluczowe informacje dla hodowców

W związku z niekorzystnie rozwijającą się sytuacją epizootyczną na terenie Rzeczypospolitej Polskiej związanej z rozprzestrzenianiem się Afrykańskiego Pomoru Świń (na dzień 19 sierpnia 2024 r. potwierdzono 38 ognisk u świń i 1202 ognisk u dzików) w celu podniesienia świadomości hodowców świń w zakresie wiedzy dotyczącej afrykańskiego pomoru świń pragniemy przypomnieć oraz poinformować.

1. Afrykański pomór świń (African Swine Fever - ASF) to szybko szerząca się, zakaźna choroba wirusowa, na którą podatne są świnie domowe, świniodziki oraz dziki. W przypadku wystąpienia ASF w stadzie dochodzi do dużych spadków w produkcji: zakażenie przebiega powoli i obejmuje znaczny odsetek zwierząt w stadzie, przy czym śmiertelność zwierząt sięga nawet 100%.

Zgodnie z OIE przyjmuje się, że okres inkubacji choroby wynosi 15 dni (okres inkubacji w środowisku naturalnym: 4-19 dni, w przypadku choroby o ostrym przebiegu: 3-4 dni). Wirus jest wyjątkowo odporny na działanie niskich temperatur i zachowuje właściwości zakaźne we krwi, kale, tkankach (zwłaszcza surowych, niedogotowanych produktów z mięsa wieprzowego lub dzików) przez okres nawet 3-6 miesięcy.

2. Drogi zakażenia:
Najczęstszym sposobem zakażenia zwierząt jest bezpośredni lub pośredni kontakt ze zwierzętami zakażonymi. Rozprzestrzenianie się wirusa jest stosunkowo łatwe za pośrednictwem osób i pojazdów odwiedzających gospodarstwo, skażonego sprzętu i narzędzi, zwierząt mających swobodny dostęp do gospodarstwa (gryzonie, koty, psy), jak również przez skażoną paszę, wodę oraz skarmianie zwierząt odpadami kuchennymi (zlewkami) zawierającymi nieprzetworzone mięso zakażonych świń lub dzików.

3. Jak rozpoznać afrykański pomór świń:
Objawy afrykańskiego pomoru świń mogą być niespecyficzne, podobne do innych chorób lub zatruć, mogą być różne w różnych stadach. Następujące objawy zawsze powinny zaniepokoić hodowcę:

• nagłe padnięcia świń - ASF w stadzie świń może niekiedy objawić się jedynie nagłymi padnięciami, bez innych objawów towarzyszących;
• wzrost wewnętrznej ciepłoty ciała (do 40,5-42°C), któremu mogą nie towarzyszyć inne symptomy (gorączkujące świnie mają czasem zachowany apetyt, poruszają się na ogół normalnie);
• inne objawy kliniczne, które mogą dołączyć do gorączki:

• sinica skóry uszu, brzucha i boków ciała,
• drobne, lecz liczne wybroczyny w skórze,
• zaczerwienienie skóry widoczne zawłaszcza na końcach uszu, ogona i kończynach,
• duszność,
• pienisty wypływ z nosa,
• wypływ z worka spojówkowego,
• biegunka - często z domieszką krwi,
• wymioty,
• niedowład zadu,
• objawy nerwowe w postaci podniecenia, drgawek mięśni i skurczów klonicznotonicznych,
• ronienia u prośnych macior;

• niekiedy gorączce mogą towarzyszyć posmutnienie, utrata apetytu, szybkie i trudne oddychanie oraz wydzielanie wydaliny z nosa i oczu, wymioty, zaparcia, krwista biegunka, przed śmiercią może nastąpić śpiączka, która pojawia się jeden do siedmiu dni po wystąpieniu pierwszych objawów klinicznych.

4. W przypadku najmniejszego podejrzenia lub nawet domniemania możliwości wystąpienia ASF w stadzie, przede wszystkim na obszarach, na których choroba występuje lub w sąsiedztwie tych obszarów, należy zgłosić podejrzenie ASF do właściwego powiatowego lekarza weterynarii celem uniożliwienia pobrania próbek w kierunku wykluczenia ASF. Zgłoszenie należy przekazać bezpośrednio albo za pośrednictwem lekarza weterynarii opiekującego się gospodarstwem lub właściwego miejscowo organu samorządu terytorialnego (wójta, burmistrza).

Od dnia 13 sierpnia 2024 zgodnie z Załącznikiem I do Rozporządzenia Wykonawczego Komisji (UE) 2024/2160 z dnia 09 sierpnia 2024 r. zmieniające załącznik I do rozporządzenia wykonawczego (UE) 2023/594 ustanawiającego szczególne środki zwalczania afrykańskiego pomoru świń na terenie powiatu łomżyńskiego znajdują się następujące obszary objęte ograniczeniami związane z wystąpieniem ASF u świń.

Obszar objęty ograniczeniami I (oznaczony kolorem niebieskim) obeimuje: powiat miejski Łomża, gminę Łomża, Śniadowo, Miastkowo, Nowogród, Zbójna.

Obszar objęty ograniczeniami II (oznaczony kolorem różowym) obejmuje: gminy Jedwabne, Piątnica, Przytuły, Wizna.

Na obszarach tych należy bezwzględnie przestrzegać przepisów Rozporządzenia Ministra Rolnictwa i Rozwoju Wsi z dnia 24 kwietnia 2024 r. w sprawie środków podejmowanych w związku z wystąpieniem afrykańskiego pomoru świń (Dz.U. 2024 poz. 677).