Pamięć o zmarłych jedną z najstarszych form kultury.

Pamięć o zmarłych należy do jednej z najstarszych i najważniejszych form kulturowych w dziejach naszej cywilizacji. Opieka nad wszystkimi grobami wynikać powinna nie tylko z patriotycznych i humanitarnych zasad, ale również z zobowiązań, jakie przyjęła na siebie w tym zakresie na mocy traktatu wersalskiego odrodzona Polska. Bogata historia pozostawiła nam sporo leśnych cmentarzy. Jeden z nich znajduje sie w Czartorii. Cmentarz ten położony jest na skraju wsi. Teren o powierzchni około 0,02 ha, mający kształt kwadratu, ogrodzono metalową siatką. Środkiem wiedzie alejka, która dochodzi do zbiorowej mogiły żołnierzy z 205 Pułku Piechoty Ochotniczej (sformowanego w lipcu 1920 r. w Warszawie ze studentów i harcerzy), którzy w wojnie polsko-bolszewickiej bronili Nowogrodu. W centralnej części znajduje się obelisk z metalową płytą zwieńczony krzyżem. Na terenie cmentarza znajduje się też obelisk z wykutą datą „D 14 I R. 1888”, a w trzech rzędach bezimienne mogiły ziemne oraz dwa groby z nagrobkami kamiennymi. Cmentarz jest zadbany. Opiekują się nim potomkowie ówczesnego sołtysa wsi – Adama Korytkowskiego, który pochował tu 36 żołnierzy z wyżej wspomnianego pułku. Nie zapominają o tym miejscu również lokalne władze. W 2018 roku z inicjatywy Pana Wójta Kazimierza Górskiego została wymieniona ustawiona 45 lat wcześniej siatka ogrodzenia, oraz przeprowadzono inne prace renowacyjne. Cmentarz figuruje w wykazie zabytków terenu powiatu łomżyńskiego: cmentarz wojenny z 1920 ( żołnierzy polskich), nr rej.: A-430 z 30.12.1991.

Wojny rządzą się własnymi bezwzględnymi prawami, często śmierć kończy żołnierską poniewierkę z dala od rodzinnych stron. W piątkowe popołudnie, w przededniu 100 rocznicy wydarzeń, kwiaty na cmentarzu w Czartorii złożyli przedstawiciele Urzędu Gminy w Miastkowie, Gminnego Ośrodka Kultury i Ochotniczej Straży Pożarnej. Planowano uroczyste obchody połączone z inscenizacją walk, ale w związku z sytuacją epidemiczna było cicho i kameralnie.